Ik ben werkzoekende, welke hulp kan ik krijgen als ik een zaak wil starten?
Leestijd: 8 minuten — Geactualiseerd op 15 november 2022
In het kort
Zowel op federaal als op regionaal niveau bestaan er verschillende maatregelen om het opstarten van een eigen zaak te bevorderen en als werkzoekende ondersteund te worden. Door deze ondersteunende maatregelen kan ik de risico’s bij het starten van mijn zaak beperken of de overstap naar zelfstandige iets zachter en stapsgewijs maken.
Ik moet mezelf vooral afvragen of mijn ondernemersidee al goed genoeg omschreven is en of ik klaar ben om als zelfstandige te starten, of integendeel, of ik hulp zal nodig hebben bij het omschrijven van mijn ondernemersidee en het opstarten van mijn zaak.
Steunmaatregel op federaal niveau: springplank naar zelfstandige
Als werkzoekende met werkloosheidsuitkering is het mogelijk om ondersteund te worden via de maatregel “Springplank naar zelfstandige”, indien ik beslis om als zelfstandige in bijberoep aan de slag te gaan. Ik heb op die manier een vangnet omdat ik gedurende 12 maanden mijn werkloosheidsuitkering blijf behouden.
Het voordeel “Springplank naar zelfstandige” is interessant voor mij als:
- Ik mijn diensten en/of producten op de markt wil brengen maar dit eerst wil testen en zachtjes aan starten.
- Ik tijd nodig heb om een klantenbestand op te bouwen.
Opgelet
- Ik moet actief een job blijven zoeken.
- Artistieke en bezoldigde activiteiten komen niet in aanmerking.
- Ik kan mijn werkloosheidsuitkering en mijn professioneel inkomen cumuleren, maar slechts in beperkte mate. Op basis van mijn jaarlijks netto belastbaar inkomen, en indien ik een volledig jaar mijn zaak run, mag mijn zaak dagelijks niet meer dan € 16,70 opbrengen, ofwel ongeveer € 5 100 per jaar, ofwel ongeveer € 425 per maand. Overschrijd ik dat bedrag, dan zal mijn werkloosheidsuitkering verminderd worden met het bedrag dat ik te veel verdiend heb, maar pas een hele tijd na het einde van de maatregel. Om onaangename verrassingen te voorkomen is het belangrijk om mijn rekeningen goed bij te houden en al te anticiperen op het bedrag dat ik eventueel zal moeten terugbetalen.
- Als mijn zaak goed loopt kan ik ervoor kiezen om de maatregel stop te zetten en als zelfstandige in hoofdberoep te starten (ik verlies in dat geval mijn recht op uitkering).
- Als mijn zaak niet loopt zoals gehoopt kan ik mijn zaak stopzetten en mijn werkloosheidsuitkering blijven krijgen.
De procedure
Ik geef mijn activiteit als zelfstandige in bijberoep aan bij de RVA via mijn uitbetalingsinstelling, wanneer ik een uitkering aanvraag of bij de start van mijn zelfstandige activiteit (als ik al een uitkering krijg). Ik vind meer informatie over de voorwaarden en de procedures op www.rva.be.
Goed om te weten
Het voordeel ‘Springplank naar zelfstandige” kan ik combineren met microStart financiering. Als ik als werkzoekende een zaak wil starten informeert microStart mij over de impact van deze maatregel op mijn werkloosheidsuitkering en geeft microStart me het nodige advies volgens mijn persoonlijke situatie.
Brussel: premie voor zelfstandigen
Als werkzoekende kan ik financiële en professionele ondersteuning krijgen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest om mijn zaak te starten als zelfstandige in hoofdberoep.
- Een premie van € 4 OOO wordt maandelijks en degressief gestort, gedurende 6 maanden.
- Begeleiding wordt voorzien door een erkende organisatie:
- De organisatie analyseert de technische, financiële en commerciële haalbaarheid van mijn zaak. Als mijn project als levensvatbaar wordt beschouwd, geeft de organisatie een positief advies voor het starten van mijn zaak.
- Gedurende 6 maanden na de opstart van mijn zaak zal de organisatie ook de evolutie van mijn zaak opvolgen. Ik teken hiervoor een overeenkomst met de organisatie.
Er bestaan 4 erkende begeleidende organisaties: microStart, Iles asbl, Crédal entreprendre en JobYourself.
De premie voor zelfstandige is interessant voor mij als:
- Ik een concreet idee heb voor een zaak maar ik ondersteuning nodig heb bij de voorbereidingen.
- Ik een financieel duwtje in de rug nodig heb om te kunnen opstarten.
Opgelet
- Ik verlies mijn werkloosheidsuitkering als ik overstap van zelfstandige in bijberoep naar zelfstandige in hoofdberoep.
- De premie is een vorm van inkomen en wordt dus mee beschouwd bij de berekening van mijn sociale bijdragen en personenbelastingen.
- Ik heb geen recht op deze premie als:
- Ik al word ondersteund via een activiteitencoöperatie.
- Ik in de laatste twee jaar al gebruik maakte van deze premie of de springplank naar zelfstandige, of als ik in de laatste twee jaar actief was als zelfstandige in hoofdberoep.
De procedure
Ik dien mijn aanvraag in bij Actiris voor ik het statuut van zelfstandige aanneem en binnen de 3 maanden na het positieve advies van mijn begeleidende organisatie. Ik vind meer informatie over de voorwaarden en de procedures op www.actiris.brussels.
Vlaanderen: transitiepremie
Als werkzoekende kan de transitiepremie me helpen bij het opstarten van mijn zaak als ik aan de slag ga als zelfstandige in hoofdberoep. Ik moet ingeschreven zijn bij de VDAB om aanspraak te maken op de transitiepremie. Ik ontvang de premie maandelijks en het bedrag daalt per kwartaal over een periode van 24 maanden. Er zijn 3 mogelijkheden:
- Ik ben werkzoekende en krijg een uitkering: de transitiepremie bedraagt in totaal € 8.959,74, uitbetaald over 24 maanden.
- Ik ben werkzoekende, krijg geen uitkering en ben ingeschreven bij de VDAB sinds 6 à 12 maanden: de transitiepremie bedraagt in totaal € 2240,01, uitbetaald over 24 maanden.
- Ik ben werkzoekende, krijg geen uitkering en ben ingeschreven bij de VDAB sinds meer dan 12 maanden: de transitiepremie bedraagt in totaal € 4479,96, uitbetaald over 24 maanden.
De belangrijkste voorwaarde is om een prestarterstraject aan te gaan met een gespecialiseerde en erkende organisatie gedurende minstens 6 weken. De organisatie zal de opbouw van mijn ondernemersidee opvolgen en de haalbaarheid ervan analyseren.
Na het afronden van mijn prestartertraject moet ik binnen de 6 maanden zelfstandige in hoofdberoep worden. (Het attest van mijn prestartertraject mag niet ouder zijn dan 6 maanden op het moment dat ik zelfstandige in hoofdberoep word). Eens ik ingeschreven ben als zelfstandige in hoofdberoep ben, heb ik 3 maanden om de transitiepremie aan te vragen.
Er bestaan verschillende erkende trajecten en verschillende begeleidende organisaties, zoals microStart. Een overzicht vind ik op de website van VLAIO.
De transitiepremie is interessant voor mij als:
- Ik een concreet ondernemersidee heb maar ik begeleiding nodig heb bij de voorbereidingen, of als ik mijn zaak minder dan 3 maanden geleden heb opgestart.
- Ik een financieel duwtje in de rug nodig heb om te kunnen opstarten.
Opgelet
- Ik verlies mijn werkloosheidsuitkering (indien van toepassing) als ik overstap van werkzoekende naar zelfstandige in hoofdberoep.
- De premie is een vorm van inkomen en wordt dus mee beschouwd bij de berekening van mijn sociale bijdragen en personenbelastingen.
- De premie kan niet gecombineerd worden met premies of subsidies die door andere regionale overheden worden toegekend.
- Ik kan nog steeds gebruik maken van de transitiepremie als ik in het verleden al gebruik maakte van het voordeel “Springplank naar zelfstandige”.
De procedure
Mijn aanvraag gebeurt online via de website van de Vlaamse overheid, binnen de 3 maanden na het opstarten van mijn zaak. Ik vind meer informatie over de voorwaarden en de procedures op www.vlaanderen.be.
Wallonië: Airbag maatregel
De Airbag maatregel biedt financiële steun aan personen die een zelfstandige zaak wensen op te starten in Wallonië, om zo de overstap van zelfstandige in bijberoep naar zelfstandige in hoofdberoep te vergemakkelijken. Het gaat om een premie van € 12 500 die in 4 schijven wordt gestort, op halfjaarlijkse basis over een periode van 24 maanden.
De Airbag premie richt zich breder op zelfstandigen in bijberoep of hoofdberoep, maar ik kan als werkzoekende ook beroep doen op deze financiële steun. Dat is mogelijk als:
- Ik tijdens de laatste 5 jaar een begeleidingstraject heb gevolgd bij een van de begeleidende structuren bij het opstarten van een zaak (SAACE - structures d’accompagnement à l’autocréation d’emploi) in Wallonië, of als
- Ik een diploma heb in bedrijfsbeheer of als zaakvoerder, minder dan 5 jaar geleden afgeleverd door de IFAPME.
De Airbag premie is interessant voor mij als:
- Ik een concreet ondernemersidee heb maar ik begeleiding nodig heb bij de voorbereidingen.
- Ik een financieel duwtje in de rug nodig heb om te kunnen opstarten.
Opgelet
- Ik verlies mijn werkloosheidsuitkering als ik overstap van werkzoekende naar zelfstandige in hoofdberoep.
- De premie is een vorm van inkomen en wordt dus mee beschouwd bij de berekening van mijn sociale bijdragen en personenbelastingen.
- Ik kan nog steeds gebruik maken van de Airbag premie als ik in het verleden al gebruik maakte van het voordeel “Springplank naar zelfstandige”.
De procedure
Ik dien mijn aanvraag in bij Le Forem voordat ik me aansluit bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen of ten laatste binnen de maand van mijn inschrijving. Ik vind meer informatie over de voorwaarden en procedures van de premie op www.leforem.be.
Goed om te weten
De SAACE bieden specifieke ondersteuning aan voor werkzoekenden in Wallonië. Er bestaan 12 erkende SAACE in Wallonië en ik kan de volledige lijst raadplegen op www.emploi.wallonie.be.
Andere ondersteuningsmaatregelen: de activiteitencoöperatie of business incubator
Een activiteitencoöperatie of business incubator staat me toe om gedurende een beperkte periode mijn ondernemersidee voor te bereiden en op de markt uit te testen, met een lager risico en met de nodige begeleiding. Ik behoud mijn werkloosheidsuitkering gedurende de hele begeleidingsperiode (meestal tussen de 18 en 24 maanden) en ik gebruik het btw-nummer van de coöperatie die ook mijn boekhouding beheert. Eens de testperiode voorbij kan ik beslissen of ik het statuut van zelfstandige wil aannemen of niet.
- In Brussel: JobYourself, JobYourself Baticrea (bouw, ambacht, agrarische sector), Rcoop (kappers, esthetiek en persoonlijke verzorging), Backstage Brussels (creatieve en culturele sector).
- In Vlaanderen: Starterslabo.
- In Wallonië : Avomarc, Step Entreprendre, Azimut, Job’In, Créa Job, JeCréeMonJob en Sace. De volledige lijst is te raadplegen op www.emploi.wallonie.be.