Bij de opstart van mijn zaak is een van de eerste stappen de keuze van het juridische statuut van mijn onderneming: eenmanszaak of vennootschap. Beide hebben hun voor- en nadelen.

Als ik een eenmanszaak opricht:

• Vormen mijn zaak en ik eenzelfde persoon. Ik ben zelfstandige ‘natuurlijke persoon’.
• Er is geen verschil tussen mijn persoonlijk vermogen (hetgeen ik bezit) en dat van mijn zaak.
• Ik ben de enige beslisser en de enige verantwoordelijke.

Als ik een vennootschap opricht:

• Creëer ik een rechtspersoon met rechtspersoonlijkheid, met een eigen naam, domicilie en vermogen.
• Het vermogen van de vennootschap is gescheiden van mijn persoonlijk vermogen, dat beschermd is.
• Ik handel, als zaakvoerder, in naam en voor rekening van mijn bedrijf.

Ik kies voor een eenmanszaak als:

• Ik geen startkapitaal wens te investeren.
• Ik een ondernemersidee wil testen.
• Ik alleen wil starten, zonder vennoot.

Een eenmanszaak oprichten is relatief eenvoudig en snel:

• Ik kan starten zonder tussenkomst van de notaris. Ik vraag mijn ondernemingsnummer aan via een ondernemingsloket zoals Partena Professional of Securex. Zij zorgen voor de registratie van mijn zaak in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO).
• Ik hoef geen financieel plan op te stellen en een vereenvoudigde boekhouding volstaat (indien mijn omzet lager is dan € 500 000).

Opgelet:

• Ondernemen onder het statuut van een eenmanszaak houdt meer risico in. In geval van financiële moeilijkheden kunnen schuldeisers aanspraak maken op mijn persoonlijk vermogen.
• De opbrengsten van mijn zaak worden belast via de personenbelasting met belastingschijven tussen 25% en 50%.  Hoe hoger mijn winst, hoe zwaarder ik belast word. Ik aarzel niet om een boekhouder te raadplegen die me kan helpen met mijn belastingsaangifte.

Opmerking

Een goede voorbereiding is essentieel als ik een zaak wil starten. Een financieel plan is nuttig: het helpt me om te anticiperen en bevestigt de haalbaarheid van mijn ondernemersproject. Ik zal het ook gebruiken als een referentiepunt na de opstart van mijn bedrijf. Om mijn zaak goed te beheren zal ik mijn inkomsten en mijn kosten nauwlettend moeten opvolgen.   

Ik kies voor een vennootschap als:

• Ik een zaak op lange termijn wil ontwikkelen.
• Ik voldoende startkapitaal kan investeren.
• Ik hoge inkomsten verwacht.
• Ik (eventueel) wil samenwerken met anderen (vennoten).

De administratieve stappen om een vennootschap op te richten zijn zwaarder en duurder:

• Mijn zaak heeft regels en statuten nodig die ik met de hulp van een notaris kan opstellen. De statuten moeten gepubliceerd worden in het Belgisch Staatsblad.
• Als ik een vennootschap met een beperkte aansprakelijkheid opstart moet de oprichting verplicht via een notaris gebeuren. Het opstellen van een financieel plan is ook vereist.
• Ik moet eveneens met een boekhouder werken voor de boekhoudkundige en fiscale aspecten.

Opmerking

• Als ik een zaak met beperkte aansprakelijkheid opricht is mijn eigen vermogen beschermd in geval van te hoge schulden of een faillissement. Ik loop zo minder financiële risico’s.
• Mijn vennootschap wordt belast volgens de vennootschapsbelasting ter hoogte van maximum 25% op mijn winst. Boven een bepaalde winstdrempel betaal ik dus minder belasting met een vennootschap dan met een eenmanszaak.

Als ik beslis om een vennootschap op te richten moet ik de juridische vorm ervan kiezen. De 4 belangrijkste vormen zijn:

• De besloten vennootschap (bv)
• De coöperatieve vennootschap (cv)
• De maatschap en haar 2 varianten (de VOF en de Commanditaire vennootschap)
• De naamloze vennootschap (nv)

De besloten vennootschap (bv)

De bv is een goede keuze voor mij indien ik een klein of middelgroot bedrijf wil opstarten of indien ik een familiale onderneming opricht. Ik kan ze alleen of met andere vennoten oprichten. Er is geen minimum startkapitaal vereist. Ik moet echter wel een realistisch financieel plan opstellen.

Bij een bv is mijn aansprakelijkheid beperkt. Dat betekent dat ik (en mijn eventuele vennoten) enkel aansprakelijk ben voor hetgeen ik in de vennootschap heb ingebracht. Mijn persoonlijk vermogen is dus beschermd.

Opgelet, indien ik in de eerste 3 jaar failliet ga moet ik kunnen aantonen dat er voldoende startkapitaal was om aan mijn verplichtingen te voldoen (op basis van mijn financieel plan). Zoniet kan ik toch persoonlijk aansprakelijk worden gesteld voor de schulden van mijn vennootschap. Meer weten

De coöperatieve vennootschap (cv)

Ik richt een coöperatieve vennootschap op indien ik met minstens twee andere personen een zaak wil starten om gezamenlijke doelen te bereiken, en tegelijkertijd mijn aansprakelijkheid en die van mijn partners wil beperken. Het doel is niet om de winst te maximaliseren. Er is geen minimum startkapitaal vereist. Ik moet wel een financieel plan opstellen dat me toelaat mijn vooropgestelde doelen te bereiken. Meer weten

Maatschap en haar twee varianten (VOF en CommV)

Ik kies voor een maatschap als ik samen met minstens één partner een samenwerkingscontract wil aangaan om een zaak te runnen of te bezitten.

De administratieve modaliteiten zijn eenvoudiger dan andere vennootschapsvormen: de oprichting gebeurt niet via een notaris, ik hoef geen startkapitaal te hebben en ik ben niet verplicht om een financieel plan op te stellen (hoewel aangeraden).

Het is de enige vennootschapsvorm die geen rechtspersoonlijkheid heeft en geen eigen vermogen. Mijn vennoten en mezelf zijn dus persoonlijk en solidair aansprakelijk. In geval van financiële problemen is mijn eigen vermogen dus niet beschermd. In het algemeen kies ik dus enkel voor een maatschap als mijn zaak weinig risico’s met zich meebrengt.

De vennootschap onder firma (VOF) en de commanditaire vennootschap (CommV) zijn varianten op de maatschap maar met één fundamenteel verschil: de rechtspersoonlijkheid. De VOF is de eenvoudigste vennootschapsvorm en de vennoten zijn 100% persoonlijk en solidair aansprakelijk voor de vennootschapsschulden. De CommV is even eenvoudig en verenigt werkende vennoten (onbeperkte aansprakelijkheid) en stille vennoten die het kapitaal inbrengen (beperkte aansprakelijkheid). Meer weten

De naamloze vennootschap (nv)

Ik kies voor een nv als ik een grote commerciële onderneming wil oprichten die veel kapitaal vereist. Ik kan deze alleen of met andere personen opstarten. Ik heb een minimum startkapitaal nodig van €  61 500 en moet een financieel plan opstellen. Mijn aansprakelijkheid en die van mijn vennoten is beperkt tot wat we inbrengen. Meer weten

Het specifieke geval van de vennootschap zonder winstoogmerk (vzw)

Ik richt een vzw op indien ik een sociaal doel nastreef met mijn onderneming. Mijn vzw mag winst genereren maar deze moet terug geïnvesteerd worden in de projecten van de vereniging. Het doel is om verschillende mensen te verenigen onder een gezamenlijk project (culturele activiteiten, jeugdhuis, theatergezelschap, sportclub, enz.). Om mijn vzw op te richten moet ik minstens één vennoot hebben die zoals ik beperkt aansprakelijk is.

Ik moet geen startkapitaal hebben maar ik moet aan bepaalde boekhoudkundige verplichtingen voldoen afhankelijk van de grootte van mijn vzw. Meer weten

Goed om te weten

• Vlaio in Vlaanderen, 1819 in Brussel, 1890 in Wallonië zijn ‘one-stop-shops’ met informatie en begeleiding voor starters en ondernemers.
• De financiering van microStart richt zich tot alle ondernemers of toekomstige ondernemers, ongeacht hun statuut, de rechtsvorm van de (toekomstige) onderneming of de sector waarin zij actief zijn.
• microStart kan me gratis begeleiden om mijn financieel plan op te stellen: ik maak een afspraak met een coach.