Hoe kies ik mijn sociaal statuut als zelfstandige?

• Ik ben zelfstandige als ik als meerderjarige persoon een winstgevende activiteit uitoefen, zonder een arbeidsovereenkomst te hebben ondertekend met een werkgever.
• Als zelfstandige moet ik me aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds en mijn driemaandelijkse sociale bijdragen betalen. Het bedrag van die bijdragen hangt af van mijn statuut en van mijn professionele inkomen. Ik kan de barema's van de sociale uitkeringen voor zelfstandigen raadplegen.
• Als ik mijn sociale bijdragen betaal heb ik recht op sociale bescherming (ziekte- en invaliditeitsverzekering, kinderbijslag, moederschapsuitkering, pensioen, overbruggingsrecht, enz.).

Zelfstandige in hoofdberoep is het beste statuut voor mij als:

• Ik van plan ben om me 100% aan mijn zaak te wijden en er mijn enige professionele activiteit van te maken.
• Ik dit wens te combineren met een andere professionele activiteit, op voorwaarde dat:
  • Ik minder dan 50% werk als werknemer of ambtenaar; of
  • Ik minder dan 60% werk als vastbenoemde leerkracht.

Als zelfstandige in hoofdberoep bouw ik mijn sociale rechten op via mijn zelfstandige activiteit. Ik betaal sociale bijdragen die mij een minimale sociale bescherming bieden.

Zelfstandige in bijberoep is het beste statuut voor mij als ik een zaak wens te starten maar daarnaast ook minimaal halftijds een professionele activiteit wens uit te oefenen:

• Als werknemer, uitzendkracht of niet-benoemde leerkracht (minimum 50%).
• Als ambtenaar (minimum 200 dagen of 8 maanden per jaar).
• Als vastbenoemde leerkracht (minimum 60%).

Ik hou er rekening mee dat mijn werkgever mij kan verplichten een officiële aanvraag te laten goedkeuren.

Ik kan ook kiezen voor zelfstandige in bijberoep als:

• Ik erkend ben als arbeidsongeschikt (ziekte-invaliditeit) en ik een uitkering krijg van mijn ziekenfonds. Mijn arts moet zijn of haar goedkeuring geven.
• Ik werkloos ben en een werkloosheidsuitkering ontvang. Ik kan mijn uitkering behouden tijdens maximaal 12 maanden met de maatregel springplank naar zelfstandige.

Indien een van deze situaties voor mij van toepassing is, is het belangrijk om alle informatie over de voorwaarden na te vragen bij mijn ondernemingsloket.

Opmerkingen

• Het sociaal statuut van zelfstandige in bijberoep laat me toe mijn zelfstandige activiteit uit te testen zonder te veel risico’s te nemen. Ik behoud namelijk mijn vast inkomen via mijn hoofdactiviteit.
• Als zelfstandige in bijberoep bouw ik mijn sociale rechten niet op via mijn zelfstandige activiteit maar wel via mijn werkgever.
• Mijn boekhouder of ondernemingsloket lichten me in over de voordelen en aandachtspunten die gepaard gaan met de keuze van het sociaal statuut, zowel op vlak van sociale bijdragen als belastingen.

Als student heb ik de mogelijkheid om een zelfstandige activiteit op te starten tijdens mijn studies. Ik kan me als student-zelfstandige aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds als ik voldoe aan de volgende voorwaarden:

• Ik ben tussen 18 en 25 jaar oud.
• Ik studeer aan een erkende instelling in België of in het buitenland en ik volg er een volledige studie (minstens 27 studiepunten (ECTS) per schooljaar en 17 lesuren per week).
• Ik oefen een zelfstandige professionele activiteit uit (die niet onder het gezag van een werkgever valt).

Als student-zelfstandige bouw ik geen enkel sociaal recht op en blijf ik ten laste van mijn ouders. Ik betaal sociale bijdragen indien het jaarlijkse inkomen van mijn zelfstandige activiteit meer dan € 8 204,60 bedraagt.

Het statuut van actieve gepensioneerde is het beste statuut voor mij als ik gepensioneerd ben maar zelfstandige wil worden of blijven.

Als ik een pensioen krijg bouw ik geen sociale rechten meer op via mijn zelfstandige activiteit (zelfs niet indien ik blijf bijdragen). Als ik de wettelijke pensioenleeftijd heb bereikt maar ik beslist heb om nog niet met pensioen te gaan, dan bouw ik mijn sociale rechten op vanaf het moment dat het jaarlijkse inkomen van mijn zelfstandige activiteit € 16 409,20 of meer bedraagt.

Opgelet, als ik een pensioen ontvang en tegelijkertijd een zelfstandige activiteit uitoefen, moet ik in bepaalde gevallen het inkomen van mijn activiteit beperken (om te vermijden dat het bedrag van mijn pensioen wordt verminderd). Dit is het geval als:

• Ik jonger ben dan 65 jaar en minder dan 45 jaar gewerkt heb.
• Ik enkel een overlevingspensioen krijg, ongeacht mijn leeftijd.

In alle andere gevallen is er geen limiet op mijn professionele inkomen. Mijn ondernemingsloket kan me informeren over de limiet van inkomen afhankelijk van mijn situatie.

Als eenmanszaak mag mijn partner, met wie ik getrouwd ben of wettelijk samenwoon, me helpen bij mijn zaak en genieten van het statuut van meewerkende echtgenoot.

Met dit statuut kan hij of zij genieten van een wettelijke vergoeding en een minimale sociale bescherming. Als meewerkende echtgenoot moet hij of zij zich aansluiten bij hetzelfde sociale verzekeringsfonds als ik en sociale bijdragen betalen.

Om zich aan te sluiten als meewerkende echtgenoot moet mijn partner voldoen aan de volgende voorwaarden:

• Werkzaam zijn in mijn zaak gedurende minstens 90 dagen per jaar.
• Niet meer dan € 3 000 per jaar verdienen via een andere zelfstandige activiteit.
• Geen loon of vervangingsinkomen hebben die toegang geeft tot sociale bescherming.

Meer weten

• Elke maand organiseert microStart online informatiesessies over de stappen om als zelfstandige aan de slag te gaan en over haar financierings- en begeleidingsaanbod.
• Een zelfstandige persoon is minder goed beschermd dan een loontrekkende persoon. Het is dus aangeraden om zich extra te beschermen door aanvullende verzekeringen af te sluiten.